TÜRKİYE YÜZ YILINDA ELAZIĞ’IN KALKINMASI ( IV.)

31.Temmuz. 2023 tarinde yayımlanan yazımda “ Toplum olarak yapmamız gerekenleri “ ifade etmeye çalışmıştım..

Bu yazımda ise kamu kurumları -  STK’lar ve özel sektörümüzün yapması gereken hususları ifade etmeye çalışacağım.

1983       Yılında rahmetli Turgut Özal’ın lideri olduğu Anavatan Partisi Kurucu İl Başkanlığı yaptığım dönemde şehirlerin kalkınmışlık sıralamasında Malatya-Maraş-Gaziantep-Uşak-Denizli vb. illerinin önündeydik. Ancak daha sonraki yıllarda bu şehirler bizi sollayarak sıralamada yukarılara doğru çıkmaya başladılar.

  1984 - 1988 yıllarında Başbakanlık yetkilisi olarak “ Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birliklerini “ kurduktan sonra 5 yıl Genel Sekreterliğini yaptığım yıllarda bu şehirlerde incelemeler yaparak gelişmelerine sebep olan nedenleri incelemiştim.

 İncelemelerimde tespit ettiğim hususlardan sadece birini örnek olarak vereceğim :

 Denizli’de gelişmiş olan “ Ayakkabı sektöründe birçok kooparatif “ kurarak ayakkabının tabanı bir köyde, deri kısmı diğer bir köyde, montajı bir başka köyde, ambalajlama, pazarlama ve satışı merkezde yapılan bir yapı oluşturmuşlardı.

Bu dönemde Elazığ’da yaşadığım bir hatıramı anlatarak Elazığ’ın gerilemesinin nedenlerini anlatmak istiyorum :

 Turgut Özal’ın Malatya ve Elazığ programı için ANAP Genel Merkezinden bu programa katılmamı istediler. Programa katılmak üzere Gaziantep’ten Malatya’ya geldim. Toplantı salonunda Yusuf Özal, Hüsnü Doğan, Metin Emiroğlu gibi Malatyalı bakanlar ve STK başkanları da bulunuyorlardı. Malatya’nın STK başkanları hazırladıkları PROJELERİ kürsüde anlatarak, destek istiyorlardı. Turgut Özal bu projelerin incelenmesi ve yerine getirilmesi için yukarıda ismini zikrettiğim bakanları görevlendirdi.

 Program normal süresini 3-4 saat aşmıştı. Tabii Elazığ’da ki programa yetişme imkanı olmadı. Akşama doğru Elazığ Şeker Fabrikası misafirhanesine geldik.. İl Yönetimindeki arkadaşlar salonu doldurmuşlardı. Arkadaşlarda bir gerginlik vardı.. Nihayet biri söz aldı. ( bu şahıs 5-6 yıl önce vefat etti.) Milletvekillerini şikayet edince muhalif gruptan itirazlar üzerine karşılıklı atışmalar başladı.

 Turgut Özal dinledikten sonra hiçbir şey söylemeden odasına çıktı. Biraz sonra Özel Kalem Müdürü Fevzi İşbaşaran Beni yukarıya çağırdı. Turgut Özal pusulalı seccadesini sermiş İkindi namazına başlamak üzereydi.

Bana “ Vehbi bu ne hal ? “ diye sordu. ” Bir tabansız bir orduyu bozdu ..” diyerek cevap verdim. Kendisi kimi kastettiğimi biliyordu..

 Bunları anlatmamın sebebi, projesi olan şehirlerin kazandığı, şahsi hesaplar peşine düşerek birbirleri ile uğraşan şehirlerin ise kaybettiğini anlatmak istiyorum.

İşte bu zihniyetin Elazığ’ı sürüklediği sonuç ortada.

 Elazığ olarak 73 senedir ziyandayız..

Tablo gayet açık.

Şehirlerin gelişmişlik sıralamasında Elazığ 2017 yılı itibariyle 42. Sıraya gerilemiştir.

 Yukarıda bahsettiğim şehirler; Kamu kurumları, belediyeleri ve meslek teşekküllerinin öncülüğünde ;

 İŞBİRLİĞİ VE ORTAKLIK ALT YAPISINI kurdular,

AR-GE  , PLANLAMA LARINI yaptılar,

ÜRETİM VE SATIŞ  PROJELERİNİ hazırladılar,

YETİŞMİŞ İNSAN - BİLGİ ve SERMAYE TRANSFERİNİ gerçekleştirdiler,

YATIRIMLARINI yaptılar,

ÇALIŞTILAR VE BAŞARDILAR…

 Elazığ olarak kalkınma fırsatını henüz kaçırmış değiliz.

 Elazığ’ da ki Kamu kurumları, belediyeleri ve meslek teşekküllerinin koordinasyon içerisinde bu çalışmaları yaparak özel sektörümüze rehberlik etmesi ve önünü açması gerekir.

 Bu yazımda “ Özel Sektörümüz ve STK’larının” yapması gereken hususları açıklamak istiyorum.

1.        Taklitçilikten vazgeçmeliyiz.

2.      Kobilerimiz geleneksel yönetim alışkanlıklarından vazgeçerek KURUMSALLAŞMALARI gerekmektedir.

3.       Teknoloji yetersizliği nedeni ile katma değeri yüksek işleri yapamıyoruz. Yeni teknolojilerle yeni ürünler geliştirmeli ve katma değeri yüksek işleri yapmalıyız.

4.        Yan sanayi yetersizliği nedeni ile büyük sanayilerin tamamlayıcısı olamıyoruz… Büyük sanayilerin tamamlayıcısı olabilmek için, büyük sanayilerin uyguladığı KALİTE standartlarına uygun ürün ve hizmetlere önem vermeli, yeni teknolojilere ve bazı yan sanayilere yatırım yapılması gerekir.

5.      Sektördeki işletme sayısının azlığı nedeni ile rekabet ve pazar oluşturamıyoruz… Sektördeki işletme sayısını çoğaltarak rekabet ve pazar oluşturulmasına katkı vermeleri gerekmektedir.

6.       Devlet destekli hormonlu büyüme düşüncesinden vazgeçmeliyiz…

7.      Ayrıca Devlet destekleri hakkında bilgi eksikliği var. Bu eksikliği giderebilmemiz için proje geliştirmemiz ve projeye uygun destekleri devletten istemeliyiz.Finansman temini yöntemlerini bilmiyoruz. Aynen devlet desteklerine şart olduğu gibi değişik finansman alternatiflerinden faydalanabilmek için projeler geliştirmeliyiz. Proje olmayınca sermaye gelmez…

8.        Nitelikli iş gücünün yetersizliğini çözebilmemiz için ivedilikle nitelikli iş gücü yetiştirmeye başlamalıyız. Bunun için her firma “ Eğitim İhtiyaç Analizleri “ yapmalı, kendi imkanlarıyla yapabileceği eğitimleri yapmalı, yapamayacağı eğitimleri bağlı bulundukları STK dan veya İl Müdürlüklerinden talep etmelidirler.

9.      Sanayileşme-üretim ve iş yapma kültürümüzün eksikliğimizin giderilmesi için AR-GE çalışmalarına önem verilmelidir.

10.    Özel Sektörümüz, Devletimizin yaptığı araştırmalardaki temel verileri ve parametreleri esas alarak, uygulanabilir sonuçlar çıkarmalı ve kısa-orta-uzun vadeli Üretim - İhracat - İstihdam hedeflerini belirlenmeli, planlarını yapmalıdır.

ALLAH’A EMANET OLUNUZ..

                                                                                                    M. Vehbi Nazırlı

                                                                                         [email protected]

NOT : Gelecek yazımızda kalkınma hamlemiz için “Belediyelerimizin yapması gereken hususlar “ konusunu işleyeceğim, İnşallah